فرق بین دامنه، URI، URL و URN چیست؟

زمانی که قصد راه‌اندازی تجارت یا برند آنلاین خود دارید، با واژگان و اصطلاح‌های فراوانی در سطح وب مواجه می‌شوید مثلا دامنه، وبسایت، URL، رجیسترار و ... . با وجود اینکه معانی تمامی آن‌ها با وبسایت در ارتباط است اما هیچ‌کدام از آن‌ها دارای معنای یکسانی نیستند. خوشبختانه توضیح درباره‌ی آن‌ها آسان است و در این مقاله به تبیین آن‌ها پرداخته‌ایم. از زمانی که فرق بین این واژه‌ها را متوجه شدید، دیگر می‌توانید با اعتماد به نفس بالا در سطح وب به هدف خود  بپردازید.

دامنه، وبسایت و URL سه مفهوم یکسان نیستند!

تعریف دامنه را در مقاله‌ی «دامنه چیست» و تعریف وبسایت را به همراه توضیحی بیشتر در خصوص دامنه در مقاله‌ی «تفاوت دامنه، هاست و وبسایت چیست» نوشته شده است. حال به تعریف URL می‌پردازیم.

URL چیست؟

URL مخفف Universal Resource Locator است. مطابق با تعریف گوگل URL به معنای آدرسی کامل در سطح وب است که برای یافتن صفحه‌ای خاص در یک وبسایت استفاده می‌شود. از آنجایی که دامنه همان نام وبسایت است، URL به هر صفحه‌ای از یک وبسایت گفته می‌شود. پس به بیان ساده‌تر، هر URL حاوی یک نام دامنه و در صورت لزوم عبارت پس از آن برای یافتن صفحه‌ای خاص یا بخشی از محتوا است.

مثال‌هایی از URL:

https://hisupport.net/domains/

https://google.com

https://en.wikipedia.org/wiki/Microsoft

در نتیجه به طور کلی می‌توان گفت دامنه همان نام وبسایت است مثل HiSupport.net در حالی که URL می‌تواند هر یک از صفحات وبسایت داخل دامنه ما باشد مثل https://hisupport.net/domains و ... . نکته‌ی مهم این است که URL آدرس کامل یک صفحه‌ی وبسایت است پس معمولا با http:// یا https:// آغاز می‌شود.

بر اساس تعریف ویکیپدیا، معادل URL به فارسی «نشانی وب» و یا «مکان یکنواخت منبع» است که البته بین این دو «نشانی وب» پرکاربردتر می‌باشد.

فرق بین دامنه، URL، URI و URN

مطمئنم که با واژه URL آشنایی دارید. همانگونه که گفته شد، URL آدرسی است که در مرورگر وارد می‌کنید تا به صفحه‌ی خاصی از یک وبسایت دسترسی پیدا کنید. همانگونه که از نامش پیداست URL یعنی Uniform Resource Locator آدرسی است که بوسیله‌ی آن می‌توان به منبع و مکان خاصی در سطح اینترنت دست یافت. بر خلاف ویکیپدیای فارسی و برپایه‌ی منابع انگلیسی، ظاهراً معنی Locator یابنده بوده است. یعنی دستگاه یا سیستمی که چیزی را پیدا می‌کند.

URN مخفف Uniform Resource Name می‌باشد و همانطور که از نامش پیداست، ارائه‌دهنده‌ی نام Resource یا همان منبع مورد نظر است. URN راه و نشانی برای یافتن آن منبع ارائه نمی‌دهد بلکه تنها دارای یک مشخصه (نام) است؛ مشخصه‌ای که کاملاً یکتا است.

URN مخفف Uniform Resource Identifier است. واژه‌ی Identifier در ویکیپدیا «شناسه» معنی شده و منظور آن ابزاری برای تعیین هویت است. URI می‌تواند یک URL و یا یک URN و یا ترکیبی از هر دو باشد. ذکر این نکته بسیار مهم است با وجود اینکه تمامی URLها نوعی URI محسوب می‌شوند اما برعکس آن صحیح نیست و تمامی URIها URL نیستند.

برای روشن شدن مطلب و درک بهتر تفاوت سه مفهوم URL، URN و URI، به بیان مثال‌هایی در این خصوص می‌پردازیم:

مثال 1

فرض کنید فردی با نام سپنتا شهیدپور در خیابان آزادی، کوچه سلامت 4 زندگی می‌کند. ترکیب نام این شخص به همراه آدرس محل زندگی او همان URI است؛ ترکیبی که به صورت کامل او را تعیین هویت می‌کند. آدرس این شخص به تنهایی همان URL است که می‌توانیم بوسلیه‌ی آن او بیابیم و به او دسترسی پیدا کنیم. البته آدرس به تنهایی مجدداً URI هم به حساب می‌آید؛ زیرا از طریق آن می‌توانیم بفهمیم آن شخص کجا زندگی می‌کند و ضمن یافتنش، او را تعیین هویت کنیم.

گرچه نام شخص به تنهایی برای شناسایی او کافی نیست؛ چراکه ممکن است ده‌ها انسان با این نام وجود داشته باشند. چنانچه نام شخص کاملاً یکتا باشد و فردی دیگر با این نام وجود نداشته باشد، آنگاه نام او بیانگر URN است. زیرا از طریق ما توانسته‌ایم این شخص را شناسایی کنیم؛ با وجود اینکه آدرس دقیقی برای یافتن او در دست نداریم اما حداقل قادر به یافتن آن هستیم. از این رو این URN یک URI هم به حساب می‌آید؛ چون امکان تعیین هویت را برای ما فراهم کرده است.

مثال 2

صفحه‌ی وبلاگ های‌ساپورت را در نظر بگیرید. چنانچه کسی به شما در مورد وبلاگ های‌ساپورت گفته باشد، ممکن است برای دستیابی به آن، عبارت «بلاگ های‌ساپورت» را در گوگل جست‌وجو کنید اما تضمینی وجود ندارد که بتوانید صفحه‌ی اصلی و رسمی وبلاگ های‌ساپورت را پیدا کنید و ممکن است به صفحه‌ای مشابه و کپی‌برداری شده ارجاع داده شوید. پس صرفاً جست‌وجوی عبارتی برای یافتن صفحه‌ای خاص از یک وبسایت در گوگل نمی‌تواند به عنوان تعیین کننده‌ی دقیق هویت در نظر گرفته شود.

در عوض در صورتی که URL وبلاگ های‌ساپورت یعنی http://hisupport.net/blog/ را داشته باشید، با مراجعه به آن به راحتی به قسمت وبلاگ وبسایت دست پیدا می‌کنید و درمی‌یابید محتوای آن چیست؛ پس URL به عنوان ابزاری برای تعیین هویت به کار می‌رود. لذا URL نوعی URI نیز به حساب می‌آید. لازم به ذکر است در این مثال دامنه همان HiSupport.net به تنهایی است.

URLها معمولاً مشخص می‌کنند که چه پروتکلی برای دستیابی به آدرسی خاص مورد نیاز است و پروتکل HTTP از رایج‌ترین آن‌هاست.

مثال 3 (مثال واقعی)

بخشی که باعث می‌شود یک URI به عنوان یک URL میز محسوب شود، مکانیزم و نحوه دستیابی به آدرس مورد نظر است. برای مثال در ابتدای URL پروتکلی مانند ftp:// یا http:// نوشته می‌شود.

URN عبارتی برای شناسایی است که در جهان «یکتا» است. در واقع URN نامی یکتا است.

برای مثال:

http://hisupport.net/blog یک URL است. زیرا دارای پروتکل HTTP است.

ftp://ftp.is.co.za/rfc/rfc1808.txt یک URL است. زیرا دارای پروتکل FTP است.

ldap://[2001:db8::7]/c=GB?objectClass?one یک URL است. زیرا دارای پروتکل LDAP است.

mailto:John.Doe@example.com یک URL است. زیرا دارای پروتکل mailto است.

telnet://192.0.2.15:80 یک URL است. زیرا دارای پروتکل Telnet است.

author: James F. Kurose
title: Computer Networking: A Top-Down Approach
ISBN-10: 8131790541

عبارت فوق یک URN است؛ زیرا یکتا بوده و در آن بیان شده که عبارت مذکور چیست اما اطلاعاتی در مورد نحوه دسترسی به آن ذکر نشده است.

عبارت Computer Networking: A Top-Down Approach یک URN است که توسط یک URL به آدرس مورد نظر اشاره می‌کند.

خلاصه!

برای اینکه شباهت و فرق عبارت‌های URL، URI و URN را بفهمید، کافیست چند مورد را به خاطر بسپارید:

هر URL یک URI است.

هر URN یک URI است.

هر URI همواره یک URL یا URN نیست.

URLها دارای یک مکانیزم جهت دستیابی به آدرس مورد نظر هستند که ما در اینجا از آن به عنوان پروتکل نام بردیم.